Hội chứng trào ngược dạ dày thực quản (GERD – Gastroesophageal Reflux Disease) là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về bệnh trào ngược dạ dày thực quản, từ nguyên nhân, triệu chứng, đến cách điều trị và phòng ngừa.
Nguyên nhân của chứng trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi cơ vòng thực quản dưới (Lower Esophageal Sphincter – LES) không hoạt động đúng cách. LES là một nhóm cơ nằm ở cuối thực quản, có nhiệm vụ đóng kín dạ dày sau khi thức ăn đi vào, ngăn chặn sự trào ngược của axit và thức ăn trở lại thực quản. Tuy nhiên, khi LES yếu đi hoặc hoạt động không đúng cách, dịch dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, dẫn đến các triệu chứng khó chịu.
Một số yếu tố có thể gây ra tình trạng trào ngược dạ dày thực quản bao gồm:
- Thừa cân, béo phì: Lượng mỡ dư thừa gây áp lực lên dạ dày, làm tăng khả năng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Mang thai: Sự thay đổi hormone và áp lực từ tử cung khi mang thai có thể ảnh hưởng đến hoạt động của LES.
- Thoát vị hoành: Khi một phần của dạ dày di chuyển lên lồng ngực qua lỗ hoành, nó có thể làm giảm áp lực của LES và gây trào ngược.
- Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn quá no, ăn trước khi đi ngủ, tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa caffeine, đồ uống có ga, rượu bia, hoặc thực phẩm nhiều dầu mỡ có thể kích thích trào ngược.
- Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, bao gồm thuốc giãn cơ, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) và thuốc huyết áp, có thể làm yếu cơ vòng thực quản.
Thừa cân, béo phì cũng là một trong những nguyên nhân gây áp lực lên dạ dày
>>> XEM THÊM: Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng TẠI ĐÂY!
Triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản
Triệu chứng của GERD có thể khác nhau ở từng người, từ mức độ nhẹ đến nghiêm trọng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến nhất:
- Ợ nóng (Heartburn): Đây là triệu chứng đặc trưng và phổ biến nhất của GERD. Người bệnh thường cảm thấy một cảm giác nóng rát từ vùng thượng vị (vùng trên rốn) lên tới cổ họng.
- Ợ hơi, ợ chua: Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây ra ợ hơi hoặc ợ chua, thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm.
- Khó nuốt: Tình trạng viêm nhiễm hoặc tổn thương niêm mạc thực quản do axit dạ dày có thể dẫn đến khó nuốt, cảm giác thức ăn mắc lại trong cổ họng.
- Đau ngực: Một số bệnh nhân GERD có thể trải qua cảm giác đau tức ngực giống như cơn đau tim.
- Ho mãn tính, khàn giọng: Axit dạ dày trào ngược có thể kích thích cổ họng và thanh quản, gây ho khan kéo dài và khàn tiếng.
- Đắng miệng: Vị đắng hoặc chua trong miệng là do dịch dạ dày trào ngược lên miệng.
Ợ hơi, ợ chua là một trong những triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày thực quản
>>> XEM THÊM: Nguyên nhân gây đầy hơi và cách khắc phục hiệu quả TẠI ĐÂY!
Các biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày thực quản có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm thực quản: Sự trào ngược liên tục của axit dạ dày có thể làm viêm niêm mạc thực quản, gây đau và khó nuốt.
- Hẹp thực quản: Tổn thương lâu dài do axit dạ dày có thể hình thành sẹo và gây hẹp thực quản, làm cản trở quá trình nuốt.
- Barrett thực quản: Đây là tình trạng biến đổi tiền ung thư của niêm mạc thực quản, do tiếp xúc liên tục với axit dạ dày. Tình trạng này góp phần làm tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản.
- Ung thư thực quản: Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của GERD, ung thư thực quản thường phát triển từ Barrett thực quản.
Phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản
Để chẩn đoán GERD, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp sau:
- Nội soi thực quản-dạ dày: Phương pháp này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày để phát hiện viêm loét, sẹo, hoặc các dấu hiệu khác của GERD.
- Đo pH thực quản: Bằng cách đo nồng độ axit trong thực quản, phương pháp này giúp xác định mức độ trào ngược axit.
- Chụp X-quang thực quản dạ dày: Sau khi uống một chất cản quang, bác sĩ sẽ tiến hành chụp X-quang để quan sát các bất thường trong cấu trúc thực quản và dạ dày.
Phác đồ điều trị trào ngược dạ dày thực quản của Bộ Y tế
Có nhiều phương pháp điều trị chứng trào ngược dạ dày thực quản, từ thay đổi lối sống, dùng thuốc, cho đến phẫu thuật trong các trường hợp nghiêm trọng.
Mẹo chữa trào ngược dạ dày thực quản tại nhà
Đây là bước đầu tiên và cơ bản nhất trong điều trị GERD:
- Tránh ăn quá no và không ăn gần giờ đi ngủ.
- Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm kích thích trào ngược như thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, cà phê, chocolate và đồ uống có cồn.
- Giảm cân nếu bị thừa cân hoặc béo phì.
- Nâng cao đầu giường khi nằm để giảm nguy cơ trào ngược axit vào ban đêm.
Trào ngược dạ dày thực quản uống thuốc gì?
Nếu việc thay đổi thói quen sinh hoạt và ăn uống không đủ để kiểm soát triệu chứng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc:
- Thuốc kháng axit (Antacid): Giúp trung hòa axit trong dạ dày và giảm triệu chứng ợ nóng.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm sản xuất axit dạ dày, giúp làm lành tổn thương niêm mạc thực quản. Bao gồm: Omeprazol. Esomeprazol, Pantoprazol,…
- Thuốc đối kháng H2: Cũng giúp giảm tiết axit nhưng tác dụng kém hơn so với PPI. Bao gồm: Cimetidine, Famotidine,…
- Phẫu thuật: Trong các trường hợp nghiêm trọng và không đáp ứng với điều trị bằng thuốc, phẫu thuật có thể được đề nghị để củng cố LES và ngăn ngừa trào ngược.
Bên cạnh đó, người bệnh có thể sử dụng dung dịch bảo vệ niêm mạc dạ dày, hỗ trợ làm giảm acid dịch vị từ đó làm dịu các triệu chứng trào ngược. Người bệnh nên sử dụng sản phẩm có thành phần thiên nhiên vì chúng lành tính và có thể sử dụng lâu dài đối với chứng bệnh kinh niên này. Theo đó, sản phẩm chứa thành phần cao Chè dây, Hoàng liên, Hoàng bá, Ô tặc cốt rất tốt cho người bị trào ngược dạ dày thực quản. Do vậy, khi lựa chọn sản phẩm hỗ trợ cho chứng bệnh này, người bệnh nên ưu tiên những chế phẩm có những thành phần trên.
Sử dụng thuốc trong điều trị trào ngược dạ dày thực quản
>>> XEM THÊM: Dung dịch dạ dày Finecurma Fast TẠI ĐÂY!
Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày thực quản
Việc phòng ngừa GERD đòi hỏi sự duy trì một lối sống lành mạnh và các biện pháp cụ thể để giảm nguy cơ trào ngược:
- Ăn uống điều độ: Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, tránh ăn quá nhiều vào một bữa.
- Tránh thực phẩm kích thích: Giảm tiêu thụ thực phẩm có thể làm yếu LES như đồ ăn chiên rán, cay nóng, cà phê, chocolate.
- Kiểm soát cân nặng: Giữ cân nặng ở mức hợp lý để giảm áp lực lên dạ dày.
- Tránh nằm ngay sau khi ăn: Đợi ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn trước khi nằm hoặc đi ngủ.
- Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất giúp tiêu hóa tốt hơn và cải thiện chức năng của LES.
Chứng trào ngược dạ dày thực quản là một tình trạng phổ biến nhưng có thể điều trị và kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm. Việc thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để duy trì chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào của GERD, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.