Mùa hè đến, cùng với thời tiết nóng ẩm và các hoạt động ngoài trời gia tăng, nguy cơ mắc bệnh dại tại Việt Nam đang trở thành mối lo ngại lớn. Với nhiều ca tử vong được ghi nhận và xu hướng gia tăng vào mùa hè, bệnh dại không chỉ là vấn đề y tế mà còn là mối đe dọa trực tiếp đến tính mạng nếu không được phòng ngừa và xử trí đúng cách.
Bệnh Dại Nguy Hiểm Như Thế Nào?
Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm do virus dại gây ra, lây truyền chủ yếu qua vết cắn của chó (80%) và mèo (18%), đôi khi từ dơi, chuột hoặc khỉ. Đây là một trong những bệnh nguy hiểm nhất với tỷ lệ tử vong gần 100% khi phát bệnh. Tại Việt Nam, năm 2024 ghi nhận 84 ca tử vong tại 32 tỉnh/thành phố, tăng so với 82 ca năm 2023. Đầu năm 2025, các tỉnh như Đắk Lắk và Hà Giang đã báo cáo các trường hợp tử vong, chủ yếu do không tiêm vắc-xin phòng dại sau khi bị cắn.
Tại sao bệnh dại nguy hiểm hơn vào mùa hè?
-
Thời tiết nóng ẩm: Virus dại dễ lây lan trong điều kiện mùa hè, khi chó, mèo trở nên hung dữ hơn do nhiệt độ cao.
-
Hoạt động ngoài trời tăng: Mùa hè là thời điểm trẻ em và người lớn tham gia các hoạt động ngoài trời, du lịch, hoặc về quê, tăng nguy cơ tiếp xúc với chó, mèo không được tiêm phòng.
-
Quản lý vật nuôi lỏng lẻo: Chó thả rông, không rọ mõm gia tăng vào dịp hè, đặc biệt ở vùng nông thôn.
Đối tượng nguy cơ cao
-
Trẻ em dưới 15 tuổi: Chiếm 34% ca tử vong, do thường bị cắn ở vùng đầu, mặt, cổ – nơi virus dại tấn công nhanh hơn.
-
Người dân vùng sâu, vùng xa: Thiếu thông tin và khó tiếp cận vắc-xin.
-
Người chủ quan: 43,8% ca tử vong không tiêm vắc-xin do nghĩ chó nhà không nguy hiểm.
Dấu Hiệu và Hậu Quả Của Bệnh Dại
Sau khi bị cắn, virus dại có thể ủ bệnh từ 10 ngày đến vài tháng, tùy vị trí vết cắn. Khi phát bệnh, các triệu chứng bao gồm:
-
Sợ nước, sợ ánh sáng, co giật.
-
Mất kiểm soát hành vi.
-
Suy hô hấp và tử vong trong vòng vài ngày.
Không có cách chữa trị khi bệnh đã phát, do đó việc xử trí kịp thời sau khi bị cắn là yếu tố sống còn.
Xử Lý Khi Bị Chó, Mèo Cắn
Nếu bị chó hoặc mèo cắn, bạn cần hành động ngay lập tức để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm virus dại:
-
Rửa vết thương ngay lập tức:
-
Rửa dưới vòi nước sạch với xà phòng trong 15 phút.
-
Sát khuẩn bằng cồn 70% hoặc cồn iod. Không băng kín vết thương.
-
-
Nhanh chóng đến cơ sở y tế:
-
Tiêm vắc-xin phòng dại càng sớm càng tốt, lý tưởng trong 24-48 giờ đầu.
-
Với vết thương nặng (độ III: cắn sâu, nhiều vết, gần đầu/mặt), cần tiêm thêm huyết thanh kháng dại.
-
Theo dõi con vật cắn trong 10-15 ngày. Nếu vật chết hoặc có dấu hiệu dại (hung dữ, chảy dãi), cần tiêm bổ sung.
-
-
Không sử dụng thuốc nam hoặc phương pháp dân gian:
-
16,4% ca tử vong sử dụng thuốc nam thay vì tiêm vắc-xin, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
-
Cách Phòng Ngừa Bệnh Dại Hiệu Quả
Phòng bệnh hơn chữa bệnh! Dưới đây là các biện pháp để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi bệnh dại:
1. Tiêm vắc-xin cho vật nuôi
-
Đảm bảo chó, mèo được tiêm vắc-xin phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm.
-
Tỷ lệ tiêm vắc-xin cho chó, mèo tại Việt Nam hiện chỉ đạt 50%, thấp hơn mục tiêu 70%. Hãy đưa thú cưng đến trạm thú y để tiêm phòng ngay hôm nay!
Tiêm vắc xin cho chó mèo rất quan trọng để phòng tránh bệnh dại
2. Quản lý chó, mèo đúng cách
-
Xích, nhốt chó trong nhà hoặc chuồng.
-
Đeo rọ mõm cho chó khi ra ngoài, đặc biệt ở nơi công cộng.
-
Báo cáo chó, mèo thả rông cho chính quyền địa phương.
3. Nâng cao ý thức cộng đồng
-
Giáo dục trẻ em không trêu chọc chó, mèo và báo ngay cho người lớn nếu bị cắn.
-
Tăng cường truyền thông ở vùng nông thôn, vùng dân tộc thiểu số về nguy cơ bệnh dại.
-
Tham gia các chiến dịch tiêm vắc-xin phòng dại miễn phí do địa phương tổ chức.
4. Chuẩn bị nguồn lực y tế
-
Chính quyền cần đảm bảo nguồn cung vắc-xin và huyết thanh kháng dại, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa.
-
Giá vắc-xin (1,2-1,5 triệu đồng/liệu trình) cần được hỗ trợ để người nghèo có thể tiếp cận.
Hành Động Ngay Trong Mùa Hè Này!
Mùa hè 2025 là thời điểm nguy cơ bệnh dại gia tăng do thời tiết và các hoạt động ngoài trời. Đừng để sự chủ quan cướp đi tính mạng của bạn hoặc người thân. Hãy:
-
Kiểm tra sổ tiêm phòng của thú cưng ngay hôm nay.
-
Dạy trẻ em cách tránh chó, mèo lạ.
-
Tìm hiểu cơ sở y tế gần nhất có vắc-xin phòng dại.
Bệnh dại có thể phòng ngừa 100% nếu hành động kịp thời. Hãy chia sẻ bài viết này để nâng cao nhận thức cộng đồng và cùng nhau đẩy lùi mối nguy hiểm chết người này!
